In 2013 publiceerde Viktor Mayer-Schonberger een toonaangevend boek met deze titel: ‘Big data: A revolution that will transform how we live, work and think’. Zijn boek en presentaties hadden effect. Van relaties bij multinationals, ICT-bedrijven en universiteiten hoorde ik de afgelopen jaren steeds meer over de groeiende betekenis van Data Science in hun werkpraktijk. Specialisten op dit vakgebied houden zich bezig met het vinden van patronen in grote stromen data, die ze vervolgens analyseren en valideren, met als oogmerk om innovaties door te voeren.
Anno 2017 is het interessant om te zien wat ‘’innoveren met Data Science’ in de publieke sector betekent. Een blog is niet de plaats om er heel diep op in te gaan, maar een korte illustratie geeft u hopelijk al een eerste algemene indruk. Vorige maand vond de tweede editie plaats van de Accountability Hack. Op initiatief van de Algemene Rekenkamer en de Tweede Kamer werden data science professionals, onderzoekjournalisten en andere specialisten uitgenodigd voor deze hackathon.
Hackathon
Wat dit ook alweer is? U weet wel: een brainstormbijeenkomst met een competitief karakter van meestal 24 uur, waarin teams werken aan oplossingen voor een casus. Een jury bepaalt aan het eind wie met de beste oplossing gewonnen heeft. Bij deze hackathon stond kort gezegd de vraag centraal: welke bestemmingen krijgt ons belastinggeld? En zijn die uitgaven te verantwoorden? Met gebruikmaking van vele beschikbare databronnen, zoals bijvoorbeeld www.rijksoverheid.nl/opendata probeert men de presentaties van de overheid beter in kaart te brengen.
Impressie
Het is een inspirerende bijeenkomst geweest, getuige de reactie van de Tweede Kamerleden, directieleden en professionals Dit korte filmpje geeft u een impressie van het programma en het enthousiasme van de deelnemers. En boeiend zijn ook de resultaten, waarvan ik u graag een voorbeeld geef.
Open innovatie met partners
In mijn vorige blog heb ik, met gepaste trots, onze nieuwe coöperatie BCI-diensten geïntroduceerd. Omdat we willen komen tot een meerjarenprogramma voor digitale innovatie, en beseffen dat we ook dit niet alleen kunnen uitvoeren, zijn we met potentiële partners in gesprek over mogelijke vormen van samenwerking op verschillende gebieden. Innoveren met Data Science maakt daarvan deel uit.
Dashboard
Op dit gebied is Jaring Hiemstra actief met zijn bureau Ynformed. Zijn collega’s Fenno Vermeij en Anton Kuijer hebben meegedaan aan de Accountability Hack en dit is wat zij hebben gemaakt: de World Wealth Wave. Via deze link komt u bij een dashboard dat heel snel laat zien waar de geldstromen voor ontwikkelingssamenwerking heen gaan – in een paar minuten hebt een beeld van Data Science toepassingen:
Uitkomsten
Kort geleden hadden we de gelegenheid om met Jaring en zijn team de mogelijkheden van Data Science toepassingen voor de bibliotheeksector te verkennen. Twee uitkomsten kwamen duidelijk naar voren:
– Er zijn veel boeiende toepassingsmogelijkheden: het geven van betere online zoeksuggesties op maat voor lezers (bekend van Bol.com en Netflix); beter inzicht krijgen in de opbouw en het feitelijk gebruik van collecties; sneller kunnen vinden van nieuwe doelgroepen (zoals laaggeletterden) samen met gemeenten; het is maar een greep uit de voorbeelden.
– Om effectief gebruik te kunnen maken zijn een paar randvoorwaarden van groot belang, waaronder:
o Vraagarticulatie: Welke doelen willen we bereiken in de komende periode en hoe kunnen we daarbij Data Science inzetten?
o Welke voorbereidende maatregelen moeten we treffen op het gebied van privacy en informatieveiligheid. Daarbij zijn drie invalshoeken van belang: Willen we dit weten? Mag het wettelijk? Wat is een veilige manier om met Data Science aan de slag te gaan?
o We moeten ons als bibliotheken voorbereiden op het oversteken van een brug. “De gedachte is dat je samen met de organisatie een brug bouwt over de kloof tussen business as usual en het nieuwe normaal, de nieuwe datagedreven manier van werken met al zijn facetten”, volgens Jaring in zijn online publicatie Datagedreven werken – De Brug als metafoor voor verandering. Wat dit voor ons betekent, bespreek ik graag in mijn volgende blog.

Figuur: De brug (Bron: Innoveren met data science Ynformed)
Vervolgstappen
We hebben afgesproken om samen concrete vervolgstappen te zetten. Zo zullen we in ieder geval in het vierde kwartaal van dit jaar enkele themabijeenkomsten organiseren voor bibliotheekdirecties en MT leden, waarin we de mogelijkheden van Data Science demonstreren. De data komen in september op onze website. Houd de site dus in de gaten en wees vooral welkom!
Peter van Eijk,
directeur-bestuurder BiSC