In het afgelopen jaar hebben we (circa 150 bibliotheekdirecteuren en -professionals) meegewerkt aan het opstellen van de Netwerkagenda 2021-2023. Velen onder ons sprongen van de ene online-vergadering naar de andere in de afgelopen winter en het voorjaar. Het was een hele klus maar in de vroege zomer was het zover: de finale tekst van de Netwerkagenda werd in juni online geplaatst!  

Gezamenlijke ambitie en inspanningsverplichting 

In mijn optiek is dit een belangrijke mijlpaal met een tweeledige betekenis. Allereerst: als netwerkpartners hebben we overeenstemming bereikt over de maatschappelijke opgaven om gezamenlijk aan te gaan werken; er is een collectieve ambitie ontstaan. In de tweede plaats: er is nu een – laten we het noemen  – gezamenlijke inspanningsverplichting om te proberen naar deze twee doelen toe te werken: 

• Effectiviteit: het publieksbereik verhogen (naar 8 miljoen verbonden gebruikers); 
• Efficiëntie: kostenbesparingen realiseren/menskracht vrijspelen en daardoor onze executiekracht versterken voor het bijdragen aan maatschappelijke opgaven.  

Marathon… 

De uitvoering van de netwerkagenda is te beschouwen als een marathonopgave. De ervaring als sportveteraan leert me dat het mogelijk is om ruim 42 kilometer te rennen, en dat goede voorbereidingen in een ondersteunende omgeving succesvoorwaarden zijn. Wat betekent deze metafoor voor ons innovatienetwerk?  

…mét nog een aantal te nemen hordes 

Dat het nodig is om het vierde kwartaal van dit jaar te beschouwen als een voorbereidingsfase waarin zo snel mogelijk praktische vragen aan de orde komen, zoals:   

• Komt het resterende OCW-bibliotheekconvenantbudget beschikbaar en zo ja, wanneer?
• Wat wordt er concreet van bibliotheken en POI’s verwacht als het gaat om de inzet van innovatiemiddelen gedurende de looptijd van de agenda?  
• Welke mogelijkheden zijn er om de Landelijke Digitale Infrastructuur in te zetten, wetend dat vrijwel iedere innovatie een online component heeft?  
• Welke collectieve experimenteerruimte creëren we als het de bedoeling is om tot nauwere samenwerking te komen met landelijke externe partners?  
• Hoe gaat de overlegstructuur er in de praktijk uitzien en hoe gaat het netwerkoverleg zijn regierol invullen?  
• Daarmee samenhangend: wie worden de voortrekkers van de koersgroepen en reflectiegroepen?  

Honorering 
Hoe langer er onduidelijkheid bestaat over deze en andere vragen, hoe moeilijker het wordt om een goed begin te maken met het gehele innovatienetwerk. Want de omgeving voor uitvoering van de agenda is bijzonder lastig. Zo heeft de VOB het achterstallig onderhoud in de sector op correcte wijze aangekaart bij de formerende partijen, maar er is nog geen zicht op honorering van de oproep voor 95 miljoen euro. Daarnaast hebben veel bibliotheken en POI’s nu al te kampen met financiële uitdagingen in de komende periode. Ook het vraagstuk van vergrijzing en een oververhitte arbeidsmarkt speelt.  

Intussen is het zaak alle innovatiemogelijkheden zo goed mogelijk te benutten. In de nauwe samenwerking met Cubiss op dit gebied hanteren we in dit verband het adagium Doel Door Doen. Wat dit voor u inhoudt in het vierde kwartaal? Zie de andere artikelen uit de nieuwsbrief van deze maand.  

Peter van Eijk 

September 2021