Mariette Pennarts, gedeputeerde cultuur, had alle Utrechtse gemeenten uitgenodigd om te spreken over nieuwe manieren om het culturele leven in de provincie te behouden en te stimuleren.
Cultuur en erfgoed zijn immers essentiële voorwaarden om de provincie van kennis en creatie te blijven. Ze wil daarbij structureel contact met gemeenten over samenwerking en ontwikkeling in de sector. Cultuurpacten zijn de drager voor die samenwerking. Daarnaast werden nieuwe ontwikkelingen, creatieve mogelijkheden en kansen gepresenteerd om die een andere kijk geven op dat stimuleren en behouden.

Plenaire deel
Dagvoorzitter Harry Louwenaar opent bijeenkomst met de uitnodiging om in gesprek te gaan met een buurman of buurvrouw die je nog niet of nauwelijks kent. Met als onderwerp: welke ervaring met cultuur of erfgoed heeft grote indruk op e gemaakt. De levendige gesprekken die onmiddellijk ontstaan, onderstrepen wat hem betreft, het belang van cultuur en erfgoed voor de kwaliteit van ons leven. En daar gaat het over deze ochtend.
Waarom en hoe de provincie die kwaliteit wil bevorderen is de kern van het betoog van gedeputeerde Mariette Pennarts (bijlage). Ze vindt het tijd om er een schepje bovenop te doen, en de sterke culturele infrastructuur en erfgoedsector verder te ondersteunen en stimuleren. Dat is niet alleen goed voor de sectoren zelf, maar zorgt er ook voor dat Utrecht een regio van kennis en creatie kan blijven. Als projecten die zij inspirerend vindt noemt de gedeputeerde het nieuwe Eemhuis in Amersfoort. Deze bibliotheek werd in Trouw nog een “huiskamer voor de stad” genoemd. Daarnaast haalt zij de Erfgoedparels, de Limes, Bookspots en de Cultuurlening aan als inspirerende ontwikkelingen waarbij gemeenten, provincie en de culturele sector nieuwe manieren vinden om samen te werken en resultaten te boeken.
De samenwerking met gemeenten wil zij de komende jaren intensiveren en structureren. Ze nodigt de gemeenten daarom uit om, net als Utrecht en Amersfoort, een cultuurpact met de provincie te sluiten.
De zaal is vervolgens weer aan zet en wordt door Louwenaar in een Lagerhuis-debat gelokt over een tweetal stellingen: ‘Goed idee, die cultuurpacts’ en ‘Doe geen moeite, er is toch geen geld’. Ondanks enige rolverwarring (ben ik nu voor of ben ik tegen?) blijft de grote lijn in de discussie dat je juist nu er minder geld is, op zoek moet gaan naar samenwerking en vernieuwing om je doelen te bereiken.
Wethouder Pim van den Berg van Amersfoort, die al een pact heeft, en burgemeester Pieter Verhoeve van Oudewater becommentariëren samen met Mariëtte Pennarts vanuit hun specifieke achtergrond de argumenten. Rode lijn in hun commentaar is dat zowel voor een grote gemeente als een minder grote, samenwerking en partnerschap (onder andere met de provincie) essentieel zijn om cultuur en erfgoed te behouden en te versterken.
Workshops
Tijdens de bijeenkomst zijn twee rondes workshops gehouden. Hieronder vind u een korte impressie van de workshops. Ook zijn (links naar) de gebruikte presentaties toegevoegd.
Workshop ‘Bibliotheken van de toekomst’
De workshop bestond uit drie presentaties. Mireille Pondman, directeur van BiSC (Bibliotheek ServiceCentrum), zette aan de hand van enkele prikkelende vragen (“hoeveel bezoekers heeft uw bibliotheek in vergelijking met uw gemeentehuis?”) het belang van de bibliotheek neer. Na een toelichting op het provinciale beleid en de rol van BiSC, ging Mireille Pondman in op de toekomst van de bibliotheek.
Eén van de zaken waar BiSC samen met de bibliotheken aan werkt, is de Bibliotheek op School (dBoS). Erno de Groot, directeur van bibliotheek Eemland, ging hier in zijn presentatie dieper op in. Hij benadrukte het belang van lezen voor de taalontwikkeling. De Bibliotheek op School, een samenwerking tussen scholen, gemeente en bibliotheek, kan hieraan bijdragen. In Amersfoort doen zeventien scholen mee aan dBoS. Hierbij komt er via de bibliotheek een collectie op de school, is er een leesconsulent aanwezig op de school en wordt de leerkracht ingezet als leescoördinator. Ook kunnen scholen en leerlingen gebruik maken van het digitale portaal schoolwise.
Tot slot vertelde Coen van Hoogdalem van de VOB (Vereniging Openbare Bibliotheken) over de ontwikkelingen rond de digitale bibliotheek en de nationale pas. Van Hoogdalem benadrukte dat juist de combinatie van fysieke en digitale bibliotheek de toekomst heeft. Hij ging in op de maatschappelijke impact van de bibliotheek (6 miljoen gebruikers, 100 miljoen uitleningen per jaar) en ruimde enkele misverstanden rond de bibliotheek uit de weg (“in het digitale tijdperk heb je geen bibliotheek nodig”).
De presentatie gegeven door Erno de Groot, directeur de Bibliotheek Eemland is te vinden met onderstaande link: http://prezi.com/st7qizmsr6il/?utm_campaign=share&utm_medium=copy&rc=ex0share
De presentaties van Coen van Hoogdalem van de Vereniging van Openbare Bibliotheken en Marion Hoogendoorn van Bibliotheek ServiceCentrum zijn als pdf toegevoegd aan het verslag.
 
Workshop ‘Dubbelslag: Erfgoed in het sociale domein’
Deze workshop had als doel: wethouders en ambtenaren gaan naar huis met aanknopingspunten die voor gemeenten een dubbelslag kunnen opleveren voor hun beleid op cultureel en sociaal gebied. Het ging om kennisuitwisseling, netwerken en inspiratie.
Achtergrond: jaarlijks geven gemeenten landelijk ongeveer een miljard euro uit aan kunst en erfgoed. De verwachting is dat hierop een kwart bezuinigd gaat worden. De opgave is om zaken in stand te houden met minder gemeentelijke ondersteuning c.q. directe subsidie.
Daarnaast is veel nog onduidelijk als het gaat over de decentralisatie van zorgtaken naar de gemeenten: dat het ingewikkeld en uitdagend wordt, zowel logistiek als financieel, daar twijfelt niemand aan. Omdat het om kwetsbare groepen burgers gaat, mag er niets misgaan. Ideeën over hoe bijvoorbeeld dagbesteding voor gehandicapten ingevuld moet worden of jongeren naar de arbeidsmarkt toe geleid kunnen worden door gemeenten worden nu ontwikkeld.
Erfgoedinstellingen en erfgoed kunnen daar een rol in spelen op een manier waardoor dat erfgoed ook profijt heeft.
De workshop werd gemodereerd door Kerstin Hogenbirk, directeur Cliëntenbelang. Kerstin gaf voorbeelden van maatwerk. Iemand kan altijd meer dan men denkt. Zij pleit voor kleine netwerkjes op lokale schaal. 

Presentaties met aansprekende voorbeelden werden gegeven door:

1. Stefan Poelman: manager Reinaerde en voorzitter museum Wijk bij Duurstede over inzet cliënten zorginstelling Reinaerde bij een fort, een begraafplaats en een museum. Stefan geeft aan dat er op de WMO 25% gekort gaat worden en dat er slimme oplossingen voor nodig zijn om de schade te beperken. Door bijvoorbeeld een contract te sluiten met de gemeente Bunnik over onderhoud van de begraafplaats door cliënten van Reinaerde bespaart de gemeente 50.000 euro op jaarbasis.
2. Angela Manders over Museum voor 1 Dag: ‘We werken met collecties van lokale musea en zowel met cultureel erfgoed als met hedendaagse kunst. We werken met verschillende doelgroepen: de actieve senior als verteller, twee groepen kwetsbare ouderen zowel van de afdeling Somatiek als de afdeling Psycho Geriatrie en inmiddels ook groepen met niet aangeboren hersenbeschadiging (Boogh Activiteiten).’
   
3. Jeroen Sprenger, Voorzitter Stichting Herstelling over inzet jongeren met grote afstand tot de arbeidsmarkt op forten: integratieproject op erfgoedlocaties. De Stichting Herstelling heeft op dit terrein meer dan 15 jaar ervaring. Resultaten van Herstelling: ca. 60% van de jongeren stroomt door naar opleiding of werk, opgeknapte forten zijn bruikbaar voor exploitatie door de eigenaar, ouderen (werkmeesters) blijven behouden voor arbeidsmarkt.
   

Workshop ‘Cultuur onderneemt’
Deze workshop ging over partnerschappen. De provincie werkt met ingang van haar huidige Cultuur nota (2012 -2015) op een andere manier samen met het culturele veld. Door meer ambassadeur voor en partner van culturele en erfgoedinstellingen te zijn wil zij deze instellingen ondernemender maken. Zij zet hiervoor ondermeer een community of practice op in digitale en fysieke vorm. Hierbij kunnen ervaringen gedeeld worden over business model canvas BMC (een manier om je organisatie te analyseren), de Utrechtse cultuurlening, crowdfunding, gezamenlijke inkoop en koppelingen tussen culturele instellingen en bedrijven. Allemaal instrumenten die de provincie beschikbaar heeft voor culturele instellingen.
Uit de workshop kwam het volgende naar voren: partnerschappen ga je aan vanuit vertrouwen en daarvoor geef je ruimte. Maar vooral ook vanuit dialoog en een gezamenlijke visie op de inhoud.
Advies aan de provincie: neem in de regionale tafels en de gesprekken met gemeenten mee wat er op gebied van cultuur in andere gemeenten gebeurt en deel dit met elkaar.
http://prezi.com/pv6rtmfy4jf5/versterking-organisaties/