Blog Peter van Eijk – In de afgelopen week kwamen positieve berichten over de ontwikkelingen in de bibliotheeksector op de radar. Zo schreef de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) een kamerbrief op 25 januari over de monitor Bibliotheek 2015. De minister brengt enkele positieve ontwikkelingen onder de aandacht van de Tweede Kamer.
Twee citaten:
– “De bibliotheeksector is op macroniveau niet verder achteruitgegaan. Dat is  voor het eerst sinds 2000. Het totaal aantal leden blijft stabiel op 3.8 miljoen.”
– “De openbare bibliotheek is een publieke voorziening die gebruikt wordt door alle bevolkingsgroepen. Dat is een belangrijke waarde in een tijd waarin de sociale cohesie onder druk staat.”
Informatief en inspirerend
Een dag eerder organiseerde de Koninklijke Bibliotheek (KB) haar periodieke bijeenkomst voor directeuren uit de openbare bibliotheeksector. Het werd een informatieve en inspirerende middag. Informatief, omdat diverse vertegenwoordigers van de KB lieten zien dat we op een breed front vooruitgang hebben geboekt in het afgelopen jaar. Bijvoorbeeld bij het bereiken van ‘de jeugd’’ (zie de stijging van het de aantallen jeugdleden en uitleningen van kinderboeken), mede dankzij landelijke programma’s als Boekstart en ‘de Bibliotheek op School’. En ook bij het versterken van de reputatie van bibliotheken als organisaties die effectief bijdragen aan het versterken van taalvaardigheden en digivaardigheden (zie de recente voortgangsrapportage van minister Plasterk over de e-overheid).
Nieuwe plannen
Aanvullend op de geboekte voortgang kondigden de KB-sprekers diverse nieuwe plannen aan. Zo konden alle deelnemers kennis nemen van de uitkomsten van de haalbaarheidsstudie naar een landelijk shared bibliotheek systeem. Waarbij ook duidelijk werd welke vervolgstappen in dit kader staan ingepland in dit kalenderjaar. Ook kregen we meer zicht op de gezamenlijke Onderzoekagenda voor de komende periode.
Bibliotheek.nl
Inspirerend vond ik de resultaten die Bibliotheek.nl heeft geboekt. De gezamenlijke inspanningen, waaronder landelijke inkoop van content, marketing, beheer en gebruikersondersteuning, werpen vruchten af. Recente cijfers die genoemd werden, illustreren dat de landelijke portal een substantiële betekenis begint te krijgen:
– circa 500.000 website bezoekers zijn er per maand op Bibliotheek.nl;
– het aantal digitale uitleningen is opgelopen naar 4 miljoen;
– binnen een paar weken maakten 13.000 leden gebruik van het nieuwe cursusaanbod dat via de landelijke portal beschikbaar is gekomen.
De collectieve aanpak werkt
De collectieve aanpak van bibliotheekinnovatie in het algemeen, en die van de digitale bibliotheek in het bijzonder, werkt! Dat was mijn reflectie op de terugweg uit Den Haag op 24 januari. En vervolgens bekroop me in de trein een andere gedachte: dergelijke positieve berichten kunnen bij velen in de sector een gevoel oproepen dat de belangrijkste zaken weer onder controle zijn. En dat is een risico want zoals voormalig Formule 1-coureur Mario Andretti al zei: ‘’If everything seems under control, you are not moving fast enough’’. Er is juist in deze tijd, alle aanleiding om ons gezamenlijk innovatietempo te verhogen.
ICT-innovatie verdient intensievere samenwerking
De omgeving waarin bibliotheken en provinciale ondersteuningsinstellingen opereren is onverminderd turbulent. Zeker, de economie herstelt zich en de overheidsfinanciën komen meer en meer op orde, maar ontwikkelingen in de Informatie – en Communicatie Technologie (ICT) behouden onverminderd een ontwrichtende werking op vele sectoren. Kijk maar naar de banken, naar de publieke omroepen, naar het krantenbedrijf. De gevolgen zijn divers en ingrijpend: afnemende mogelijkheden voor professionals die zoeken naar ‘een vaste baan’, ontlezing, toenemende cybercrime … het is maar een greep. Dat in deze sectoren de school van Agile Development (kortweg: behendige ontwikkeling) steeds populairder is geworden, wekt geen verbazing. Met steeds meer succes streeft men ernaar om grootschalige ICT-projecten te vervangen door een meer behapbare, effectieve ontwikkelbenadering. De banken, ook in Nederland, gaan daarin voorop. Nieuwe methoden – excuus voor het jargon – als Scrum, design thinking, open innovatie, lean-IT –  vinden hun weg in de praktijk. In een enkele presentatie bij de KB klonken de begrippen ook al door.
Zelfvertrouwen
Aan de bereikte resultaten kunnen we zelfvertrouwen ontlenen. Die zal nodig zijn om onze samenwerking te kunnen intensiveren willen we succesvol kunnen blijven inspelen op huidige en toekomstige behoeften van eindgebruikers. Over de toekomstige doelen waarop we de samenwerking kunnen richten en de wijze waarop we een nieuwe coöperatieve organisatie kunnen inrichten, kom ik volgende maand terug,
Peter van Eijk, directeur-bestuurder BiSC
Foto: Manita Brunekreef