BLOG 

Gevoelens goed verwoorden in geval van verlies. Dat blijft heel lastig. Met zijn muziek doet Stef Bos dat knap en herkenbaar – zeker voor de vitale senioren onder ons. Neem zijn lied ‘Jong in mijn kop, oud in mijn lijf’. De tekst confronteert me wanneer hij zingt: ‘’Sta op in de ochtend, m’n spieren zijn stijf, zie in de spiegel de tol van de tijd’’. Maar daarna zingt Stef bemoedigend verder ”ik ben een auto die roest … maar rijd nog altijd” ^1]. 

Gelukkig heb ik dat voorrecht van het – in de metafoor van de zanger – ‘nog altijd rijden’. Met overigens het onvermijdelijke gevolg dat je als mobiele zestigplusser steeds vaker verlies meemaakt in je omgeving. Soms heel direct, in eigen kring. Vaker gaat het om een afscheid op grotere afstand, maar het kan dan toch dichtbij voelen.   

Zo verloor ik in de afgelopen maanden drie inspiratiebronnen. Mensen die ik jarenlang met grote waardering heb kunnen volgen: Marc Chavannes en Mathieu Segers door hun media-uitingen, Edwin van der Zalm door onze samenwerking in de praktijk.  

Een persoonlijke reflectie 
Over Chavannes en Segers zijn al diverse necrologieën geschreven in de voorbij weken. En goede levensbeschrijvingen zijn in hun geval op het internet snel te vinden. Een persoonlijke reflectie volstaat hier dus:   

• Hoogleraar hedendaagse Europese Geschiedenis Mathieu Segers beschikte over het grote talent om actualiteiten in de internationale betrekkingen op een heldere wijze te plaatsen in een historische context. Het strategische belang van ‘Europa’ voor welvaart en welzijn alhier benadrukte hij met talloze voorbeelden. Dankzij vele wetenschappelijke publicaties verwierf hij gezag in de academische wereld. Een breed publiek bereikte hij met artikelen in dag- en weekbladen, TV- en radio-optredens en met zijn bijdragen aan de podcast ‘Café Europa’. Tijdens langere autoreizen wist hij mij vooral daarmee te boeien. Met zowel waardering als zorg sprak hij over het geharrewar en gedoe achter de schermen in hoofdsteden als Brussel, Berlijn en Parijs. En aan het eind waren er altijd de boekentips…Eind vorig jaar voor het laatst want ‘Mister Europa’ overleed op 16 december 2023. Hij werd slechts 47 jaar.  
   
• Journalist Marc Chavannes stond al veel langer op de radar. Want sinds mijn studententijd in de vroege jaren tachtig valt ‘zijn krant’ (NRC) op onze deurmat. Vanuit diverse functies in binnen- en buitenland  leverde hij bijdragen. En wat een prachtig voorbeeld van ‘blijven rijden’ gaf hij door op zijn 69e jaar te gaan schrijven voor De Correspondent. Een nieuwe aflevering van zijn Politiek Dagboek was zonder uitzondering het eerste artikel dat ik las via dit moderne digitale medium. Met diepgaande kennis van ‘Den Haag’ en een genuanceerde, constructief-kritische pen wist hij ontwikkelingen in de nationale politiek scherp te duiden. Tot voor kort schreef hij nog aan een boek met oproep tot een politiek die werkt. Vrijwel niemand zal ontkennen dat ons land zo snel als mogelijk baat heeft bij meer bestuurskracht. Helaas zullen we zijn inzichten moeten missen want de betrokken politiek commentator overleed onverwacht op 10 januari 2024.  

Afscheid van Edwin: van opdrachtgever tot projectcollega 
Ruim twaalf jaar geleden werkte ik nog zelfstandig en Anwar Osseyran – destijds algemeen directeur SARA en een boeiende opdrachtgever – introduceerde mij bij de toenmalige directeur Bedrijfsvoering van SURF. Dat was Edwin van der Zalm. De bedoeling van de besturen van SURF en SARA was namelijk om te fuseren en een algemeen projectmanager werd gezocht. De kennismaking was succesvol. Die tijdelijke rol heb ik met plezier vervuld want we slaagden erin om het beoogde resultaat aan het eind van dat jaar te bereiken: SURFsara was begin 2013 een juridisch feit. En tijdens dit intensieve project groeide een steeds sterkere zakelijke en persoonlijke band tussen ons.   

Daarom hebben we sindsdien vaak samengewerkt aan diverse innovatieprojecten in de publieke sector. Sinds mijn benoeming bij BiSC in 2016 maakte Edwin deel uit van de werkgemeenschap van professionals die bijdragen aan de grote maatschappelijke opgaven. Van artikelen en workshops over effectmeting tot visieontwikkeling voor bibliotheekdirecties en het (bege)leiden van teams… het is maar een greep uit zijn werk. Van hem leerde ik om meer aandacht te hebben voor uitvoeringsdetails en om nog zorgvuldiger woorden te kiezen bij artikelen en presentaties. Velen in de sector profiteerden van zijn expertise – tot eind vorig jaar zijn lichaam hem in de steek liet.   

Op 17 februari namen Anwar en ik deel aan het indrukwekkende afscheid dat zijn vrouw en kinderen hebben verzorgd. Het was tot in de details voorbereid door Edwin zelf. Het is tekenend voor wie hij was: verworven kennis en inzichten delen tot aan het eind.   

Een troostende gedachte: de bronnen zijn laagdrempelig te vinden  
Tot slot: een troostende gedachte. De nationale bibliotheekcatalogus toont veel werk van zowel Marc Chavannes als van Mathieu Segers. En hun podcastbijdragen zijn veelal nog te beluisteren. De laagdrempelige toegang tot bronnen blijft er dus, mede dankzij de openbare bibliotheekcollectie.   

Toegang is er ook naar Edwins werk. Zijn website toont zijn brede belangstelling. Door zijn werk in de bibliotheeksector heeft hij ook zijn ervaringen in onze sector op papier gezet. Zie bijvoorbeeld https://vanderzalm.pro/Wordpress/bibliotheken/bij-bibliotheken-wordt-alles-anders-maar-wat-blijft. 

Hun inspirerende stroom met duidingen en ervaringen is gestopt, maar hun teksten blijven behouden.

 

Peter van Eijk 

Februari 2024  

^[1] . Luister en kijk mee via de link: https://www.youtube.com/watch?v=aL_2oZgoRp0) 

(Foto/bron: Unsplash.com; Wilhelm Gunkel; AKQlYooS72w).